Combinatieteelt: gouden combinaties in de moestuin
Het gezegde ‘beter een goede buur dan een verre vriend’ gaat niet alleen bij mensen op, maar eveneens in de moestuin. Ook bij planten maken goede of slechte buren een wereld van verschil in hoe ze zich voelen. Sommige gewassen hebben een positieve invloed op elkaar en versterken elkaar wanneer ze naast elkaar staan terwijl andere gewassen beter zo ver mogelijk uit elkaar kunnen staan omdat ze elkaar verzwakken. Het is daarom slim om de juiste planten naast elkaar te zetten. Combinatieteelt noemen we dat ook wel. Door combinatieteelt toe te passen in je moestuin houd je je moestuin vitaal en vervelende plagen op afstand.
Hoe werkt combinatieteelt?
Combinatieteelt zorgt er dus voor dat ongedierte en andere plagen sneller en op een natuurlijke wijze in evenwicht worden gehouden en dat plantenziektes minder snel ontstaan. Maar hoe werkt dat dan precies? Daar zijn een aantal redenen voor.
- Allereerst is geur (of andere stoffen die planten afscheiden) een effectief middel. Aan de ene kant trekken bepaalde gewassen door geur ongewenste beestjes aan waardoor ze weg blijven bij het hoofdgewas. Dit noem je ook wel vangplanten. Aan de andere kant zijn er gewassen die ongewenste insecten juist afstoten door geur en daardoor een afgeschermde wal vormen tussen de insecten en het hoofdgewas.
- Daarnaast werkt combinatieteelt ook in praktische zin. Spinazie heeft bijvoorbeeld baat bij een rij stokbonen naast zich, omdat spinazie luwte op prijs stelt (waar stokbonen een lekker zonnetje juist waarderen). Je maakt daardoor optimaal gebruik van lichtinval en dus is er optimale fotosynthese.
- Als laatste zorgen slimme combinaties ervoor dat gewassen niet elkaars voedingsstoffen gebruiken waardoor de grond zo efficiënt mogelijk benut wordt. Je creëert dus afwisseling in de ruimte. Daarnaast is wisseling in tijd ook een handige techniek, ook wel wisselteelt genoemd. Wil je daar meer over weten? Dan verwijs ik je graag door naar het blog over wisselteelt.
Voorbeelden van combinatieteelt
Een aantal gouden combinaties op een rijtje:
- Bladgroenten worden beschermd tegen naaktslakken door er venkel naast te plaatsen.
- Bieslook en basilicum beschermen een tomatenplant tegen bladluis.
- Slakken en rupsen komen niet in de buurt van sla en kool wanneer je er komkommerkruid naast plaatst.
- Afrikaantjes geven een stof af die aaltjes doodt en zijn daardoor heel geschikt om naast een tomatenplant te plaatsen.
- De Oost-Indische kers beschermt kolen tegen koolwitjes, lokt luizen van je gewassen en trekt bijen aan.
- Naaktslakken en mieren worden verjaagd door lavendel.
- Knoflook naast je aardbeien zorgt voor een zoetere aardbeiensmaak en houdt pissebedden op afstand.
- De blauwe winde trekt lieveheersbeestjes aan die hun buikjes graag vol eten met bladluis.
- Wortels en ajuinen (ui- en preisoorten) beschermen elkaar: de wortel verdrijft de uienvlieg en de ui verdrijft de wortelvlieg.
- Een bekende combinatie is ‘de drie zusters’: mais, bonen en pompoen. De lange stengels mais bieden ondersteuning aan de klimmende bonen en de pompoen is een goede bodembedekker. Daarbij zorgen de bonen voor stikstof in de grond waar pompoen en mais extra goed door groeien.
Schema voor combinatieteelt
Om het overzichtelijk te maken hebben we hier een handig schema voor combinatieteelt:
| Plant | Goede buren | Slechte buren |
|---|---|---|
| Bonen | Mais, zonnebloemen, lavendel, kool, komkommer, aardbeien en aubergine | Uien, knoflook en venkel |
| Biet | Bonen, uien, knoflook, sla en kool | |
| Aubergine | Goudsbloem, munt en erwten | |
| Broccoli, bloemkool en andere koolsoorten | Aromatische planten, dille, salie, rozemarijn, aardappelen, biet, selderij, knoflook, uien en geraniums | Tomaten, stok- en pronkbonen en pepers |
| Wortels | Sla, bieslook, prei, rozemarijn, salie en erwten | Aardbeien, venkel en kool |
| Sla | Wortelen, radijs, aardbeien, komkommer en bonen | Selderij en peterselie |
| Mais | Zonnebloemen, peulvruchten, pompoen, komkommerachtigen en peterselie | Kool, tomaten en selderij |
| Uien en knoflook | Wortelen, biet, aardbeien, tomaten, sla en kool | Erwten, bonen, peterselie en prei |
| Erwten | Lavendel, wortelen, rapen, radijs, komkommer, mais, bonen | Uien en knoflook |
| Pepers | Tomaten, geraniums, basilicum, wortels en uien | Bonen en diverse koolsoorten |
| Aardappelen | Koriander, goudsbloem, bonen, mais, kool en aubergine | Pompoen, komkommer, meloenen, zonnebloemen en tomaten |
| Spinazie | Aardbeien, tuinbonen en erwten | |
| Tomaten | Basilicum, oregano, peterselie, bieslook, Oost-Indische kers, uien, wortelen, selderij, goudsbloem en geraniums | Aardappelen, venkel en de alle koolsoorten |
| Goudsbloem | Algemeen afschrikmiddel tegen ongedierte | |
| Chilipeper | Kool en mais | |
| Oost-Indische kers | Tomaten (verbeterd de smaak) + in de rest van je tuin om witte vlieg en spintmijt tegen te houden | |
| Tijm | Kool | |
| Rozemarijn | Wortelen, kool, salie en bonen | |
| Duizendblad | Plant door je hele tuin om onder andere aaltjes, luizen en kevers op afstand te houden |